ویسکوزیته چیست؟

شاخص ویسکوزیته چیست و چرا مهم است؟

شاخص ویسکوزیته یا VI که مخفف کلمه انگلیسی Index Viscosity است یکی
از مهمترین پارامتر های انتخاب روغن صنعتی می باشد. نادیده گرفتن شاخص
ویسکوزیته در انتخاب روغن صنعتی و روانکار صنعتی می تواند مشکالت جبران
ناپذیری را به همراه داشته باشد.

تعریف شاخص ویسکوزته

شاخص ویسکوزیته هر چه پائین تر باشد بیشتر تحت تاثیر تغییرات دما قرار می
گیرد به عبارت دیگر شدت تغییرات گرانروی در اثر تغیرات دما در روغن های صنعتی با
شاخص ویسکوزیته کم بیشتر است. و هر چه شاخص گرانروی بالاتر باشد تغیرات دما
اثر کمتری بر روی میزان ویسکوزیته دارد.
برای درک درست شاخص ویسکوزیته به شکل زیر نگاه کنید ، دو روغن150 VG ISO
یکی با شاخص گرانروی ۹۵ و دیگری با شاخص گرانروی ۱۵۰ موجود است. همانطور
که می بینید تغییرات گرانروی روغن با شاخص ۹۵ در تغییرات دما، شدید تر است.

از آنجایی که اکثر ماشین آلات صنعتی در طیف وسیعی از دما باید ایفای نقش کنند
بسیار مهم است که روانکار صنعتی مورد استفاده در آن بتواند به درستی وظیفه خود را
انجام دهد . برای مثال در موتور خودرو هنگامی که سرد است ممکن است دما صفر یا
منفی باشد و هنگامی که موتور در حال کارکردن است دمای آن می تواند تا ۲۰۰
درجه سانتی گراد بال برود پس بسیار مهم است که روغن موتور ، طوری طراحی شده
باشد که بتواند وظیفه مورد انتظار را در این محدوده ی دمایی انجام بدهد.

طبقه بندی شاخص ویسکوزیته

یکی از اولین طبقه بندی های شاخص ویسکوزیته توسط انجمن مهندسان خودرو یا
SAE که مخفف کلمه انگلیسی Engineers Automotive of Society است
انجام شده است. آنها برای دو دمای مرجع که ۱۰۰ و ۲۱۰ درجه فارنهایت است )تقریباا
برابر ۳۸ و ۹۹ درجه سانتی گراد ( را به عنوان دمای مرجع برای سنجش شاخص
ویسکوزیته انتخاب کردند. در ابتدا شاخص گرانروی بین عدد صفر تا ۱۰۰ گروه بندی
می شد اما امروزه با رایج شدن روغن های سنتیک با کیفیت تر ممکن است شاخص
گرانروی تا ۴۰۰ نیز وجود داشته باشد.
همانطور که اشاره شد دما نقش بسیار مهمی بر ویسکوزیته دارد، لذا برای همین
منظور سنجش گرانروی در دمای مشخصی انجام می شود. مطابق شکل زیر اگر فرض
شود روغنی دارای گرانروی سینماتیکی ۱۰۰ سانتی استوک در دمای ۴۰ درجه سانتی
گراد دارد. هرچه شاخص ویسکوزیته بالتر باشد شیب تغییرات گرانروی نسبت به
تغییرات دما کمتر است.

ویسکوزیته به روایت تصویر